दोराबजी जमशेदजी टाटा अगस्तमासस्य सप्तविंशति: दिनाङ्के 1859 तमे वर्षे जात: अयं भारतस्य प्रसिद्ध: उद्योगपति: आसीत् । आरम्भिकी-शिक्षां प्राप्य स: उच्च-शिक्षाया: कृते आङ्ग्लदेशं प्रति गतवान्। स: अनन्तरं भारतम् आगत्य मुम्बईविश्वविद्यालयात् स्नातक-शिक्षां प्राप्तवान् l तदुपरान्तं स: तस्य पित्रा सह एव उद्योगे कार्ये संलग्न: जात:। स: तस्य पितु: जमशेदजीत: व्यापारस्य व्यापक-अनुभवं प्राप्तवान् । तस्य विवाह: 1897 तमे वर्षे…
पं दीन-दयाल-उपाध्याय: 25 सितम्बर 1916 तमे वर्षे राजस्थानप्रदेशस्य जयपुर-नगरस्य समीपे एकस्मिन् ग्रामे जात: अयं लेखक:, समाजसेवक:, तथा च सङ्घ-प्रचारक: आसीत्। तस्य पिता रेल-स्थानके “स्टेशन-मास्टर” रुपेण कार्यरत: आसीत्। तस्य माता धार्मिक-विचारिणी आसीत्। यदा स: बाल: आसीत् तदैव तस्य पिता दिवङ्गत: जात:। किञ्चित् समयान्तरं तस्य माता अपि दिवङ्गता जाता। स: अध्ययने बहु कुशाग्र-बुद्धिशील: आसीत्। दशम-कक्षायां स: सम्पूर्ण-राजस्थाने…
मोक्षगुण्डम्-विश्वेश्वरैय्या 15 सितम्बर 1860 तमे वर्षे कर्नाटक-प्रदेशस्य कोलार-जनपदे जात: अयं भारतस्य प्रसिद्ध: अभियन्ता राजनीतिज्ञ: च आसीत्। तस्य पितु: नाम श्रीनिवास-शास्त्री तथा च मातु: नाम वेंकाचम्मा आसीत्। तस्य पिता संस्कृतस्य विद्वान् आसीत्। तस्य आरंभिकी शिक्षा राजस्थान-प्रदेशे जाता। बेंगलूरस्य सेंट्रल-विद्यालये प्रवेशं स्वीकृतवान्। अनन्तरं स: पूणेनगरस्य साइन्स-महाविद्यालये अभियंतृ-शिक्षणं प्राप्तवान्। अनन्तरं स: नाशिक-नगरे सहायक-अभियंतृरुपेण कार्यम् आरब्धवान्। तस्य मस्तिष्कं रचनात्मक-गतिविधीनां…
खुदिराम-बोस: दिसंबरमासस्य तृतीय दिनाङ्के 1889 तमे वर्षे बङ्गालप्रदेशस्य मिडनापुरनगरे जात: अयं भारतस्य अति-अल्पायु: स्वातन्त्र्यसेनानी आसीत् । स: भारतस्य स्वतन्त्रताया: कृते एतावान् उत्तेजित: आसीत् यत् स: यदा नव-कक्षायाम् आसीत्, तदैव स्वदेशी-आन्दोलने भागं स्वीकृतवान्। विद्यालयं त्यक्त्वा स: रिवोल्यूशनरी-पार्टी-इत्यस्य सदस्य: अभवत् तथा च वन्देमातरम-पैम्फलेट वितरितुं महत्वपूर्ण-भूमिकां कृतवान्। बङ्गाल-विभाजनस्य विरोधे अपि स: आन्दोलने भागं गृहीतवान्। स: बहु-वारं आङ्ग्लसैनिकानाम् उपरि…
राजापुष्यमित्र-शृङ्गस्य शासनकाले जात: प्राचीनभारतस्य महान् ऋषि: लेखक: तथा च योगगुरु: आसीत्। जन्मस्थलं गोनार्ध (अधुना गोंद,उत्तर-प्रदेश:) आसीत् किन्तु कालान्तरे स: काशीनगरे अवसत्। तेन लिखित: ग्रन्थ: ‘योगसूत्रम्’ तस्य प्रमुखा रचना अस्ति। स: व्याकरणाचार्य: पाणिनि-ऋषे: शिष्य: आसीत्।
के वी संपतकुमार: कर्नाटकप्रदेशस्य कलाले ग्रामे जात: अयं विश्वस्य प्रसिद्ध-संस्कृत-समाचारपत्रस्य सुधर्माया: सम्पादक: आसीत्। सुधर्मा समाचार-पत्रस्य स्थापना तस्य पिता के एन वरदराजा-अयङ्गर-महोदय: 1970 तमे वर्षे कृतवान्। किन्तु 1990 तमे वर्षे स: दिवङ्गत: जात: । तदनन्तरं सम्पतमहोदय: तथा च तस्य पत्नी विदुषी जयलक्ष्मी: तस्य समाचार-पत्रस्य प्रसारणार्थं कार्यं कुरुत: स्म । एतत् समाचार-पत्रम् केवलम् एकम् एव संस्कृत-दैनिक-समाचारपत्रम् अस्ति,…
मिल्खा-सिंह 20 नवम्बर 1929 तमे वर्षे पञ्जाबप्रदेशे जात: अयं भारतस्य एवं विश्वस्य प्रसिद्ध: धावक: आसीत् । तस्य आरम्भिकजीवनं सङ्घर्षमयम् आसीत् । भारत-पाकविभाजनसमये तस्य पितरौ, भ्राता, भगिनी च मुस्लिमजनै: मारिता:। स: तदा देहलीम् आगतवान् । अत्र स: स्वपरिश्रमेण भारतीयसेनायां प्रविष्ट: जात:। अनन्तरं तस्य अद्भूत-शारिरिक-प्रतिभां दृष्टवा तस्य चयनं ‘एथेलेटिक’ इत्यस्य कृते अभवत्। तदा आरभ्य स: कदापि पृष्टत:…
आर्यभट: विश्वस्य प्रसिद्ध: गणितज्ञ: ज्योतिषाचार्य: , खगोलशास्त्रज्ञ: च आर्यभटस्य जन्म: भारतदेशे पाटलीपुत्रनगरे (अधुना पाटनानगर्यां) गुप्तकाले अभवत् l विश्वाय विज्ञानक्षेत्रे अद्भुतं योगदानं दत्तवान् एतस्य महापुरुषस्य शिक्षा नालन्दाविश्वविद्यालये एव अभवत् । गणितविषये शुन्यस्य आविष्कारे, ‘पाई’ इत्यस्य मानविषये , बीजगणितक्षेत्रे, अनिश्चित-समीकरणविषये, ज्यामितिविषये महोदयस्य अमूल्यं योगदानंं वर्तते । खगोलशास्त्रविषये अपि स: पृथ्व्या: स्वस्य अक्षे घुर्णनं, सुर्यग्रहणं-चन्द्रग्रहणयो: सिद्धान्त:, ग्रहाणां परिभ्रमणं…
मीराबाई राजस्थानस्य पाली जनपदे जाता कृष्णभक्ता मीराबाई भक्तिकालस्य प्रमुखा कवयित्री आसीत्। सा भगवत: श्रीकृष्णस्य स्वपतिरुपेण आराधनां कृतवती। यद्यपि सा राजपरिवारात् आसीत् तथापि तस्या: आसक्ति: सांसारिकभोगविलासे न आसीत्। तस्या: एतादृशेन व्यवहारेण तस्या: परिवारस्य सदस्या: तस्यै विषं दत्तवन्त: किन्तु श्रीकृष्णस्य कृपया विषस्य तस्या: शरीरे कोऽपि प्रभाव: न अभवत्। तया लिखितानि भजनानि अद्यापि सर्वत्र प्रसिद्धानि सन्ति। “पायोजी मैंने…
बाल ठाकरे जानेवरी-मासस्य त्रयोविंशे दिनांके १९२६ तमे वर्षे महाराष्ट्र-प्रदेशस्य मुंबई-नगरे जात: अयं महाराष्ट्र-प्रदेशस्य लोकप्रिय: हिंदूवादी राजनेता तथा च ‘शिवसेना’ नामकस्य राजनीतिक-दलस्य संस्थापक: आसीत्। तस्य पितु: नाम केशव: ठाकरे तथा च मातु: नाम रमाबाई ठाकरे आसीत्। तस्य पिता मराठी-जनान् एकत्रीकृत्य संयुक्त-मराठी-चलवल नामकम् एकं आन्दोलनं चालितवान् , एतत् आन्दोलनं मुम्बई-नगरं महाराष्ट्रप्रदेशस्य राजधानीं कर्तुं महत्वपूर्ण-भूमिकाम् ऊढवत्। तस्य विवाह:…
